به نظر می‌رسد سرکوب‌ها در ترکیه مانعی برای سفر گردشگران خارجی به این کشور نبوده است. حتی برعکس، سال ۲۰۱۸ موفق‌ترین سال در صنعت گردشگری در ترکیه بوده است. شمار گردشگران ایرانی در ترکیه اما کاهشی ۲۰ درصدی داشته است.
وزارت گردشگری ترکیه روز پنجشنبه ۱۱ بهمن (۳۱ ژانویه) اعلام کرد، شمار خارجی‌هایی که به قصد گردشگری به این کشور سفر کرده‌اند، هیچ‌گاه به اندازه سال ۲۰۱۸ نبوده است. آمار ثبت‌شده گردشگران خارجی نشان می‌دهد که میان ماه‌های ژانویه تا دسامبر سال گذشته، ۳۹ و نیم میلیون نفر، یعنی ۲۲ درصد بیش از سال ۲۰۱۷، وارد ترکیه شده‌اند.
این آمار به‌وضوح رکورد تاکنونی ترکیه در سال ۲۰۱۴ با ۳۶ میلیون و ۸۰۰ هزار گردشگر را شکسته است. حال ترکیه سودای آن دارد که در سال ۲۰۱۹ میزبان دست‌کم ۴۵ میلیون گردشگر خارجی باشد.
گردشگران ایرانی نیز سهم اندکی در این میان نداشته‌اند. شمار این گردشگران البته به نسبت گذشته تحت تاثیر افزایش چشمگیر قیمت ارز در ایران کاهش یافته است. جایگاه ایران که در چهار ماه نخست سال گذشته میلادی با ۸۶۰ هزار توریست، بالاتر از آلمان و روسیه و در رتبه اول گردشگران خارجی به ترکیه بود، پس از آن به موازات کاهش ارزش ریال و افزایش هزینه پروازهای خارجی، به رتبه‌های پایین‌تر سقوط کرد.
وزارت گردشگری ترکیه هدف خود را برای سال ۲۰۲۳ مصادف با صدمین سال تأسیس جمهوری در این کشور، جذب ۷۰ میلیون گردشگر خارجی قرار داده است. بدین شکل آنکارا عملا سال‌های ناموفق ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ را که در آنها به‌ترتیب تنها میزبان ۲۵ و ۳۲ میلیون نفر بود فراموش کرده است.
دلایل کاهش چشمگیر مسافران به ترکیه در این سال‌ها حملات تروریستی، کودتای نافرجام ۲۰۱۶ و مقابله با آن از طریق اعلام وضعیت فوق‌العاده از سوی دولت و نیز تنش در روابط آنکارا با کشورهای غربی بود. بر اساس ارزیابی سازمان‌های حقوق بشری، از روش‌های اقتدارگرایانه در نظام تازه برقرار شده ریاستی تحت رهبری رجب طیب اردوغان به هیچ عنوان کاسته نشده است.
رشد درآمدها
با وجود چنین فضایی، کماکان گروه‌های هر چه بیشتری از گردشگران کشورهای غربی، به‌ویژه از آلمان، راهی ترکیه می‌شوند. شمار گردشگران آلمانی در سال ۲۰۱۸ به چهار و نیم میلیون نفر یعنی ۲۶ درصد بیش از سال پیش از آن می‌رسد. این تعداد اما کماکان نتوانسته است رکورد سفر آلمانی‌ها به ترکیه در سال ۲۰۱۵ با پنج میلیون و ۶۰۰ هزار نفر را بشکند.
آلمانی‌ها تا سال ۲۰۱۶ در سفر به ترکیه رکورددار بودند. پس از آن اما مسکو و آنکارا پس از دوره‌ای از روابط نه‌چندان گرم سیاسی، به هم نزدیک شدند و سفر روس‌ها به ترکیه رونق گرفت. شمار روس‌ها که در سال ۲۰۱۸ نیز همچون سال پیش از آن بزرگترین گروه گردشگران ترکیه را تشکیل می‌دادند، در سال گذشته میلادی با رشدی ۲۷ درصدی به شش میلیون نفر رسید.
در این میان نه تنها شمار مسافران خارجی به ترکیه، بلکه درآمد این کشور از توریسم هم افزایش یافته است. اداره آمار ترکیه درآمد این کشور از صنعت گردشگری در سال ۲۰۱۸ را رقمی بالغ بر ۲۹ و نیم میلیارد دلار یعنی ۱۲ درصد بیش از سال پیش از آن برآورد کرده است. در سال ۲۰۱۴ این رقم ۳۴ میلیارد دلار اعلام شد، اما نه تورم و نه نوسانات ارزی در آن محاسبه نشده بود.
عوامل رونق و ائتلاف‌های جدید سیاسی
در سال‌های گذشته از ارزش لیر ترکیه در برابر دلار و یورو به‌شدت کاسته شده است. افزون بر این، شرکت‌های مسافرتی ترکیه، به قصد جلب مشتری بیشتر، از بهای خدمات خود کاسته‌اند. این دو عامل دلیل اصلی رشد شمار علاقه‌مندان سفر به ترکیه شمرده می‌شوند. خبرگزاری آنادولو با استناد به شرکت‌های مسافرتی ترکیه گزارش داده است که سفارش زودهنگام برای سفر به این کشور کماکان با تخفیف ۵۰ درصدی همراه خواهد بود.
دولت ترکیه پیش‌بینی می‌کند که در سال ۲۰۱۹ از محل سفر گردشگران خارجی به این کشور، دست‌کم درآمدی ۳۴ میلیارد دلاری خواهد داشت؛ امری که در صورت تحقق خود رکوردی جدید بر جای خواهد گذاشت.
جالب اینجاست که ترکیه همواره برای گردشگران کشورهای شرق اروپا محبوب‌تر می‌شود. آمار جدید نشانگر افزایش چشمگیر سفر شهروندان این کشورها به ترکیه است. مجارها در این میان رشدی ۵۵ درصدی داشته‌اند، کروات‌ها ۸۷ درصد رشد کرده‌اند، چک‌ها ۹۰ درصد و سفر گردشگران لهستانی به ترکیه حدود ۱۱۸ درصد افزایش داشته است. بلغارستان نیز با دو میلیون و ۴۰۰ هزار مسافر، پس از روسیه و آلمان، بزرگترین گروه گردشگران خارجی در ترکیه را به خود اختصاص داده است. پس از این‌ها هم بریتانیا و گرجستان در جایگاه چهارم و پنجم قرار دارند.
ائتلاف‌های سیاسی جدید نیز تأثیر خود را بر تعداد گردشگران خارجی در ترکیه گذاشته است. در همین راستا شمار مسافران امیرنشین قطر به ترکیه در سال ۲۰۱۸ تقریبا دو برابر شده است. در مقابل اما شمار گردشگران ایرانی در ترکیه در سال گذشته میلادی، به عنوان یکی از مشتریان اصلی سفر به این کشور، کاهشی ۲۰ درصدی داشته است.